Birinci Dünya Savaşı Eğitim Tarihi - Bebek Darüleytamı Kadın Hocaları

Ellerinde nakışları ile poz veren kız öğrenciler ve kadın hocaları. Arka yüzü "Annem Bebek Darülaytamında hoca iken talebeleri ile, Safiye de bu vakitler annnemin talebesiymiş, bu sınıfta değil" ibaresiyle notlu. 14x9 cm.
İstanbul’daki ilk darüleytam 25 Aralık 1915’te Kadıköy’de açıldı ve onu, bir yıl sonra açılan İstanbul Bebek Kız, Galata Sanayi Şubesi, Kadıköy’de kunduracılık eğitimi veren şube, Yedikule Sanayi Darüleytamı takip etti. Bir yıl gibi kısa bir zaman zarfında oluşan bu artışta “yetimler babası” denilen, ilk genel müdür Kastamonu mebusu İsmail Mahir Efendi etkiliydi. Seçilen darüleytam binalarıysa genelde I. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte boşaltılan yabancı devletlere ait yetimhane binalarıydı. Darüleytamlara öncelikle silahaltındayken şehit olan ya da sakat kalanların, muhacir ve mültecilerin çocukları, ikinci olarak yardıma muhtaç, kimsesiz yetim ve öksüzler alındı. Belirlenen sıralamaya uyulmaya çalışıldıysa da zamanla öncelikler değişti. İstanbul’dan sonra Anadolu’nun neredeyse hemen her vilayetinde kısa sürede bir darüleytam açıldı. Ülke sınırları içinde Haziran 1917 tarihi itibarıyla 49 darüleytam şubesi vardı ve mevcudu 11.600’e ulaşmıştı. Şube sayısındaki bu artış, savaşın sonu itibarıyla durdu. Taşrada bulunan darüleytam şubeleri, Edirne ve Bursa hariç, İstanbul’a taşındı. Darüleytamların devlet bütçesine getirdiği külfet başta olmak üzere verilen eğitimi kalitesizliği, çocukların denetimi konusunda yaşana sorunlar, salgın hastalıklar ve aşırı yığılmanın getirdiği sağlık sorunları, seçilen binaların fiziki anlamdaki yetersizlikleri taşınma gerekçelerinden sadece birkaçıydı. Mondros Mütarekesi imzalandığı sırada tahminen 8.000 kişi olduğu düşünülen darüleytamların mevcudu 1920 yılında 3.000’e inmişti. Aynı tarihte Kadıköy, Bebek, Galata şubeleri kapatılmış, Validebağı, Çağlayan, Halıcıoğlu, Balmumcu ve Beykoz’dan oluşan beş şube kalmıştı.