5. Karma Müzayede: Nadir Fotoğraflar, Belgeler, Kitaplar, Kartpostallar ve Piyangolar

Almanca Bosna Hersek Haritası

Routenkarte Der Eisenbahnen von Osterreich, Ungarn und Bosnien-Herzegowina (Avusturya, Macaristan ve Bosna-Hersek Demiryolları Güzergâh Haritası) Richtiggestellt bis 15./VI.1912. Druckerei-u Verlags A.G. vournals R.v Waldheim, Jos Eberle&Co.Wien VII. Üzeri Osmanlıca elle işaretlenmiş, 80x66 cm, hâliyle.

Josef Eberle, 1873'te Viyana’da büyük bir basım evi kurdu ve 1200 çalışanıyla Birinci Dünya Savaşı öncesi bölgenin en büyük harita yayıncısıydı.

Almanca 1821 İstanbul Şehir Plânı

Plan von Constantinopel und seinen Vorstadten Diesseits und Jenseits des Bosporos geometrisch aufgenommen im 1776. berichtgt und vermehrt im J. 1786 von F. Kauffer von J.D. Barbie du Bocage 1821 Pesth, bei C. A. Hartleben (İstanbul Boğazının her iki yakasının ve mahallelerinin şehir planı) 64x53 cm, kenarlardan yıpranma mevcuttur, hâliyle.
Fransa Kralı XVI. Louis’in coğrafyacısı ve haritacısı unvanını taşıyan Bocage, XIX. yüzyıl Avrupası’nın en faal haritacılarından biridir. Haritacı, coğrafyacı ve yayıncı kimliğiyle meslek hayatına önemli çalışmaları sığdıran, yüzlerce harita ve kent planları çizen Bocage’nin, bütün bunları, bu kentlere gitmeden gerçekleştirdiği belirtilmelidir. Buna karşılık, planlarının ve haritalarının, genel çizgileriyle doğru olarak çizilmiş olması ilginçtir ve elindeki verileri, belgeleri çok iyi analiz ettiği anlaşılmaktadır.
Bocage, Kauffer’in haritalarını “... Sultanın [III. Selim] mimarı Melling’in, Yedikule Zindanları’nda hapis yatan (1799) Pouqueville’nin ve 1784-1794 arasında yeni savaş gemileri yapımında görev alan Fransız mühendis Le Roi’nin verdiği bilgilere dayanarak...” geliştirmiştir. Ayrıca bunu yaparken Mahmud Raif Efendi’nin 1798’de yayınlanan Tableau des Nouveaux Réglements de l’Empire Ottoman adlı kitabındaki yeni yapılara ilişkin bilgilerden, Tersane ve Boğaz tahkimatlarında çalışan Fransız mühendislerin gözlemlerinden, Kâtip Çelebi’nin Cihannüma’sının Fransızca tercümesinden, von Reben’in adım hesabıyla çizilmiş Boğaziçi haritasından ve de Selimiye Kışlası inşaatında çalışan oğlunun verdiği bilgilerden yararlandığını da ayrıca not etmiştir.
Tarihî yarımada, Haliç, Pera/Galata ve Üsküdar’ı içine alan haritanın özgün ölçeği 1/17.280’dir ve coğrafik bilgiler de Osmanlı hizmetindeki Fransız mühendis Lafitte Clave tarafından toplanmıştır. Avrupa yakasında Yedikule’nin hemen dışından Beşiktaş’a, Asya yakasında ise Fener Bahçesi burnundan Istavroz’a (Beylerbeyi) kadar uzanan bir alanı kapsar. Yerleşim yerleri dışında kara ve deniz yolları, iskele ve limanlar, surlar üzerindeki kapılar, türbeler ve her dine ait mezarlıklar, cami-mescit-kilise gibi dinî yapılar, çeşme-ayazma-okul-saray gibi sivil yapılar, bahçeler, elçilik sarayları ve her dine mensup halkın oturduğu mevkiler gibi sosyal ve mimari tespit açısından çok değerli bilgileri içerir.
Yine Kauffer tarafından çizilen, haritaci Barbie de Bocage tarafindan yapilan eklerle yayinlanan Boğaz haritası; Riva-Kilyos arasındaki Karadeniz kıyısını, Alemdağ, Pendik’e kadar Anadolu yakasını, Adalar’ı, Avrupa yakasında da Bakırköy, Davutpaşa ve Cebeciköy’e kadar uzanan bir alanı kapsar. Bu ikinci harita, Melling’in kitabı için 1/100.000’e yakın bir ölçekte hazırlanmıştır.
1819 yılında yayımlanan bu planlar, İstanbul ve Boğaziçi yerleşmesinin XIX. yüzyılın başındaki niteliğini öğrenmemizi sağlayan en önemli belgeler olması yanında XVIII. yüzyıl sonu-XIX. yüzyıl başındaki kent yerleşiminin niteliğini, kentin silüetini değiştiren anıtsal yapıların dağılımını, yeni mahalleleri, yerleşim yerlerini ve Tanzimat’ın ilanı ile başlayacak olan kentsel değişmenin hemen öncesini de gösteren önemli bir kaynak teşkil etmektedir. Kauffer planı daha çizildiği andan itibaren diğer haritacıları derinden etkilemiş, hatta XIX. yüzyılda yayınlanan haritaların çıkış noktası olmuş, değişik boyutlarda, ufak tefek farklılıklarla birçok yayında kullanılmıştır. Mil cinsinden verilen eski ölçekler yerini modern ölçeklere bırakır.

Gulf & Harbour of Smyrna (İzmir) Liman ve Körfezi ile Hinterlandı Planı

Arka yüzünde el yazısıyla Osmanlıca "İdâdinin dördüncü sınıf şakirdânından Hayrullah Efendi" 31x18 cm, kenarları haliyle bez harita, haliyle.

Osmanlıca İspir Haritası

Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Matbasında tab' olunmuştur, 1331, mübde-i tûl Dersâadet, Dersâadetle Gronvich …, Makiyas: 1: 200.000, bir santimetre iki kilometredir, bez üzerine renkli taş baskı, 58x48 cm

XIX. yüzyıl boyunca , İstanbul’daki askerî okulların Avrupa standartlarında haritacı zabit yetiştirmesi, 1830’lu yılların başından itibaren Avrupa’ya öğrenci ve 1875’teki ölçü kongresinde olduğu gibi, uluslararası kongrelere temsilci göndermesi gibi bazı başarılar sağlar. 1878’de Rusya’ya karşı alınan yenilgi Osmanlı Genelkurmayı’nı yabancı haritaları tercüme etmekten ve yayımlanmamış topografik araştırmalar yapmaktan sorumlu bir askerî haritacılık bölümü kurmaya yöneltti. Bu bölümün içinde Anadolu’nun ilk jeodezik tabanını ölçmek için özel bir kurul kurulmuştur. 1896 yılında Eskişehir’in kuzeyinde çalışmalar başlar fakat bir yıl sonra projenin durdurulmasının ardından çalışmalar 1908 yılına kadar sekteye uğrar
1908 İhtilali’nin ardından kurulan Harita Kurulu, Anadolu nirengisini yeniden başlatmakla görevlendirildi. Genelkurmay Harita Dairesi bünyesinde bütünleşmiş olan bu kurul; Mehmet Şevki başkanlığındaki Nirengi Dairesi, Yarbay Fevzi başkanlığındaki Topoğrafya Dairesi, Albay Neşet başkanlığındaki Kartografik Keşif Dairesi ve Hüseyin Hüsnü’nün; muhasebe, insan sağlığı ve hayvan bakımıyla ilgili kütüphane ve arşivlerden sorumlu İdare Müdürlüğü’nden oluşuyordu. Kurula tüm bölgeyi 1/25.000 ölçeğinde haritalandırması hedefinin verildiği görüldü. Ancak başlangıçta imparatorluğun haritacılıktaki durumu ve mevcut araçları dikkate alınarak daha mütevazı hedefler tanımlandı. En stratejik yerler olarak kabul edilen Trakya ve Boğazlar gibi bölgelere 1/25.000’in ayrılmasına karar verilirken Rumeli, Batı Anadolu, Suriye ve Irak 1/50.000, Arap Yarımadası ve Bingazi bölgesi 1/100.000 ve Libya’nın geri kalanıyla Doğu Anadolu’nun 1/200.000 ölçeğinde haritalandırılacaktı.
(Kaynak: Msu. online)

Asia Minor (Küçük Asya) Latince Anadolu'nun Roma dönemi yerleşim yerlerini gösteren harita. Haritada Anadolu 14 bölgeye renkli çizgilerle ayrılmıştır.

36 x 32 cm

Malûmat Gazetesinin İlavesi Osmanlıca Kastamonu Vilâyeti Haritası-1313

Suplement du Journal Illustre "Malumat" Harita üzerinde Kastamonu vilayeti dahilinde olan Cide, İnebolu, Taşköprü; komşu vilayetler Sivas, Bolu, Ankara vilayet ve sancakları da görülmektedir.Bâb'ali Caddesinde 52 Numarada "Malumat" Matbaasında ta'b edilmiştir. Mikyas: Beş kilometre bir saattir. 54x40 cm, renkli, paspartusunda.