İLK BASKI: Bir izdivâcın tarih-i muaşakası, UŞŞAKÎZÂDE HALİD ZİYÂ [HALİD ZİYA UŞAKLIGİL], (1865-1945), Mihran Matbaası, İstanbul, AH 1306 [1888].

Özgün karton kapağında, kenarları yıpranmış haliyle, harici temiz durumda, 16x12 cm, Osmanlıca, 52 sayfa. MİL - ÖZEGE; 2329. Halit Ziya'nın uzun hikâye türünde eseri. Yazarın İzmir döneminde realist yöntemle yazdığı uzun hikâyelerinin ikincisidir. Hikâyede mektuplaşmaları mutlu bir evliliğe dönüşen ve bir çocukla da taçlanan genç çiftin ideal aşkı anlatılır. Üçüncü kişi ağzından ve realist bir yöntemle sunulan hikâyede yazar, mektup tarzını kullanarak okuyucuyla hikâye kişilerini baş başa bırakır. Ayrıca yazar neden -sonuç ilkesiyle bu ideal aşkın dayanaklarını okuyucuya realist bir çerçevede sunar. Tiyatroda olduğu gibi diyaloglarla ve çiftlerin mektupları birbirilerine okumalarıyla olayın aktarılması esere objektiflik katar. İlk uzun hikâyesinin kötümser bir hava taşıdığı yönünde eleştirilmesi ve bu nedenle sansüre uğrama kaygısı yazarı, bu hikâyede daha temkinli olmaya ve iyimser bir atmosfer çizmeye sevk etmiştir. Bu hikâyede mutlu ve ideal bir evliliğin eşlerin karşılıklı sevgisine dayandığı anlatılır. Yazar, bu hikâyesini kitaplaştırırken estetik kaygıları dolayısıyla eserde birtakım değişiklikler yapmıştır. 1887 yılında Hizmet gazetesinde tefrika edilen eser, 1888 yılında kitap olarak basılmıştır.